ორი ლექსი

ორი ლექსი

(ექვთიმე თაყაიშვილის ბიოგრაფიული ფურცელი)

ექვთიმე თაყაიშვილს 25 წელი მოუწია ემიგარციაში ცხოვრაბა. გასაჭირის ატანა კიდევ უფრო უადვილდებოდა, ვიდრე მეუღლე , ნინო პოლტარაცკაია, ჰყავდა გვერდით პატრონად და თანამგრძნობად. შემდეგ კი აუტანელი გახდა უცხო ცის ქვეშ ცხოვრება, თანაც უკუდურეს სიდუხჭირეში.

    ექვთიმეს მართოსულობასა და სამშობლოს სევდას ეხმიანება გალაკტიონის ლექსი, რომელსაც რეზო თაბუკაშვილი კითხულობს თავის დოკუმენტურ ფილმში ,,საქართველოს მეჭურჭლეთუხუცესი“.

შინდისის ჭადრებს

ორო ჭადარო, წყვილო ჭადარო,

შემოხვეულნო შუქთა ბადრებით,-

ო, მე არ ვიცი, რას შეგადაროთ,

ან უცხოეთში რად მენატრებით?

მე უთვისტომო და გარეწარი,

თქვენ გაგიხსენებთ და დავღონდები.

თქვენთან რბიოდნენ ნათელი დღენი,

ლოცვა ბავშვური, ფერი გედური,

ეხლა რად მესმის შრიალი თქვენი,

როგორც ტირილი და საყვრდური?

    სამშობლოში დაბრუნებულ ღვთისჯაცს აკაკის ,,განთიადი“ ახსენდება.

   ,, 1945 წლის 11 აპრილს თბილისის აეროდრომზე დაფრინდნენ დიდი ხნის მგზავრობის შემდეგ. ქართულ მიწაზე ფეხი რომ დაადგა, ჯერ ზევით აიხედა, ცას შეხედა, მერე დაიღუნა, მარჯვენა ხელით მიწა აიღოპ და ეამბორა მას.

     აკაკის ლექსი მომადგა ენაზეო, - ამბობს  82 წლის მოხუცი:

                                                          ,, ცა - ფირუზ, ხმელეთ - ზურმუხტო,

                                                             ჩემო სამშობლო მხარეო,

                                                            სნეული დავბრუნებულვარ

                                                             მკურნალად შემეყარეო!“

 ნაყარიბალი დასძენს: ,,ამიხდა დიდი ხნის ნატვრა, დავბრუნდი სამშობლოს და დავუბრუნე მას მისი კუთვნილი განძეული.“

      1948 წელს 85 წლის მოხუცი დაბადების დღეზე კიდევ ერთხელ გაიხსენებდსაფრანგეთიდან დაბრუნებას და მგისნის ლექსს თავიდან ბოლომდე წაიკითხავს, თანაც ისეთი გრძნობიტა და მღელვარებით, რომ , ვახტანგ ბერიძე იგონებს: ,, ... ეს საკვირველი ლექსი... იმ წუთში იბადებოდა ჩვენს თვალწინ.“

     მგოსნის შედევრმა და  სამშობლოს ,, ცა - ფირუზ, ხმელეთ - ზურმუხტამა“ იმდენად შესძრა ექვთიმე თაყაიშვილის გრძნობა-გონება, რომ ხშირად ახსენედებოდა ,,განთიადის“ სტრიქონები.

   იოსებმეგრელიძე 1952 წლის  20 დეკემბერს იგონებს: ,,დღეს მითხრა: მე ფეხი მტკიოდა, თორემ შინაგანი  ორგანოები ძალიან ჯანმრთელი მქონდა... ახლა, იმ გულმაც დამიწყო ტკივილი, რომელსაც უწინ არც კი ვგრძნობდი, სად მქონდა. ღამე სული მეხუთება, საწყალი ცემიმმეუღლე მესიზმრება, მისი ხმა მესმის... გაბრიელი მეზახის, აღარაა დრო, თუ?! ... ცოტა ხნის შემდეგ ჩაილუღლუღა:

                                                              ,,ცა - ფირუზ, ხმელეთ - ზურმუხტო!“

 გული უგრძნობდა, რომ მალე დატოვებდა წუთისოფელს და ქართველებს კიდევ ერთი ,,საშვილიშვილო სამარე“ ექნებოდათ სალოცავად.

გამოწენწბული წყარო:

1.      იოსებ მეგრელიძე, ,,ექვთიმე თაყაიშვილი“. ცხოვრება და მოღვაწეობა. გამომცემლობა ,,მეცნიერება“. თბილისი 1989 წელი.ISBN 5-520-00452-8.

2.      ,,გამოჩენილ ადამიანთა ცხოვრების ეპიზოდები“. საკითხავი ყმაწვილთათვის. ტომი მე-16. გამომცემლობა ,,ციცინათელა“ 2008 წელი.  ISBN 978-99940-919-5-9;

3.      გალაკტიონ ტაბიძე, ,,თხზულებანი ორ წიგნად“, წიგნი I. ლექსები. გამომცემლობა ,,საბჭოთა საქართველო“. თბილისი 1988 წელი.ISBN  5-529-00099-1.  5-529-00098-3